Харпӑр хӑй туса илекен продукцие вырнаҫтарма «Нашсельхоз» электрон лапамӗ пулӑшасса шанаҫҫӗ. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта хӑйсен таварне сутас шухӑшлӑ, хамӑр республикӑра ӗҫлекен, ял хуҫалӑх статусне илнӗ предприяти-организацисем, ял хуҫалӑх таварне туса кӑларакансем хӑйсем пирки информаци вырнаҫтарма пултараҫҫӗ. Вӗсене районсенчи яваплӑ ӗҫченсем ку енӗпе пулӑшма тивӗҫ. Ҫавсен ятне-шывне, телефонне, электрон адресне республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви хӑйӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.
Электронлӑ информаци лапамӗшӗн явапли — Чӑваш Енӗн Апат-ҫимӗҫ фончӗ. Электрон лапама ЧР Ял хуҫалӑх министерствинчи «Нашсельхоз» баннер урлӑ е нашсельхоз.рф каҫӑпа тухма пулать.
«Контактра» халӑх тетелӗнчи «Пӗлме: Мӗн? Ӑҫта? Хӑҫан?» аккаунтра пӗлтернӗ тӑрӑх, «Эпӗ Чӑваш Ене юрататӑп» проект хастарӗсем килӗшӳллӗ чӑваш элемеллӗ ҫипуҫ хатӗрленӗ.
«Пирӗн Чӑваш Ен — пирӗн тӑван ҫӗршыв, нумай ӗмӗрлӗ историпе пуян, пирӗн мӑн асаттесен тумтирӗсенче палӑртнӑ пӗртен-пӗр символӗсемпе паллӑ. Эпир сире ҫав кун-ҫулӑн пайӗпе паллашма, пирӗн ӑрура хальхи вӑхӑтпа килӗшӳллӗн унӑн илсе ҫӳрекен элчӗ пулма сӗнетпӗр», — ҫырнӑ унта. «Пирӗн кӗпесем — уникаллӑ тата пӗртен-пӗр ҫамрӑксен модипе тӑван ен синтезӗ!» — шухӑшлаҫҫӗ хастарсем.
«Хамӑрӑн тымарсем ҫинчен астӑвар! Тӑван культурине аталантарма Ялав© проекта хутшӑн», — тесе чӗнекенсем тӗнче тетелӗнчи хӑйсен ушкӑнӗсен адресӗсене пӗлтернӗ: «Контактра» — vk.com/yalovechuvashiya; Инстаграмра — yalav_21.
Ҫӗнӗ ҫул ҫывхарнӑ май ачасем Хӗл Мучи патне ҫыру ҫырма тытӑннӑ ӗнтӗ. Ҫак кунсенче Роскомнадзор Хӗл Мучи патне ҫыру ямалли 70 ытла сайта хупнӑ.
Вӗсене пурне те ҫырура ачасен ят-шывне, ӑҫта пурӑннине кӑтартнӑшӑн хупнӑ. Паянхи кун тӗлне унашкал 76 ресурса тупса палӑртнӑ. Халӗ вӗсен тӗлӗшпе йышӑну тӑвӗҫ.
Ведомство ачасене асӑрхануллӑрах пулма ыйтать. Хӗл Мучи патне ҫыру янӑ чухне хушамата, ята, ашшӗн ятне туллин палӑртмалла мар, ӑҫта пурӑннине тата хӑш шкулта вӗреннине те асӑнма юрамасть. «Хӗл Мучи пӗрре ҫеҫ. Вӑл сирӗн ят-шыва туллин ыйтмасть», — тенӗ Роскомнадзор ӗҫченӗсем.
Чӑваш Енре «Открытая Россия» (чӑв. Уҫӑ Раҫҫей) обществӑпа политика юхӑмӗн хастарне Дмитрий Семенова тӗнче тетелӗнчи репостшӑн штрафланӑ. Ҫӗрпӳри суд ӑна «П... или смерть» футболка тӑхӑннӑ Питӗрти депутата Виталий Милонова репост тунӑшӑн айӑпланӑ.
Чӑвашри политика иртнӗ эрнере полици уйрӑмне илсе кайнӑ, унта ӑна РФ Административлӑ правонарушени ҫинчен калакан кодексӑн 20.29 статйипе айӑплассине пӗлтернӗ. Тӗнче тетелӗнчи страницӑсене пӑхса ларнӑ чух Федерацин хӑрушсӑрлӑх службин Чӑваш Енри ӗҫченӗсем Дмитрий Семенов православипе ҫыхӑннӑ экстремизмла сӑнӳкерчӗке репост тунӑ тесе палӑртнӑ.
Ку тӗслӗх пӗли-пӗлми тата пули-пулми «класс!» пусса лариччен е репостличчен ҫиччӗ виҫсе пӗрре касмаллине пӗлтерет.
«Ӑрӑмлӑ сӑмахлӑх кашни халӑхӑнах пур. Чӑвашсен вӑл вӑйлӑ аталаннӑ. Ӑрӑмлӑх йӑлара, ӗҫре, вӑйӑра, ӗҫкӗ-ҫикӗре авалхи йӗркесене тытса пынипе — пӗтевсем, эрешсем ҫакнипе, пӑсни-сыватнипе, ӗҫни-ҫинипе, ҫӑвӑнни-шӑлӑннипе, сӗрни-тӗтӗрнипе, ака-суха, выльӑх-чӗрлӗх, суту-илӳ, ҫурт-йӗр ӗҫӗсемпе ҫыхӑннӑ», — пӗлтерет хӑйӗн статьинче Виталий Станьял.
Чӑваш халӑх сайчӗ «Пилсемпе кӗлӗсем» кӗнекен электронлӑ вариантне уйрӑм сайт пек хатӗрлесе ҫитерчӗ. Унӑн адресӗ — kele.chuvash.org. Ҫӗнӗ сайтра эсир чӑвашсен ӑрӑмлӑ сӑмахӗсемпе паллашма пултаратӑр — чӳк кӗллисемпе, пилсемпе, йӑла йӗркисемпе тата ыттисемпе. Сайта хатӗрлес ӗҫе хутшӑнакансем унти информаципе усӑ курса эсир туйра та пулин хамӑр халӑхӑн ӑс-хакӑлӗпе туллин усӑ курасса шанаҫҫӗ.
Сайта кӗнекери пекех пайсем тӑрӑх йӗркеленӗ, кирлӗ пил сӑмахӗсене е чӳк кӗллисене хӑвӑрт кӑна тупма пулать. Унсӑр пуҫне сайтра шырав та йӗркеленӗ.
«Комсомольская правда» сайтра «Халӑх участковӑйне» суйлас енӗпе сасӑлав иртет. Вӑл вӗҫлениччен икӗ кун юлнӑ.
Унта пирӗн республика чысӗшӗн Сергей Ипатьев сасӑ пухать. Хальлӗхе вӑл 71-мӗш вырӑнта кӑна-ха. Уншӑн 125 ҫын сасӑ панӑ. Финала пӗтӗмпе 83 ҫын тухнӑ. Малти йӗркене Чечня Республикин ҫынни йышӑннӑ. Унтан — Тутарстанри участковӑй, кайран – Самар облаҫӗн ҫынни. Смоленск облаҫӗнчи тата Кабарда-Балкарти полицейскисем – юлашки вырӑнта.
Аса илтерер: «Халӑх участковӑйӗ» конкурс финалӗ чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче старт илнӗ. Сергей Ипатьевшӑн сасӑлас тесен сайта кӗмелле.
Чӑваш Республикин «Открытые данные» (чӑв. Уҫӑ кӑтартусем) порталӗ Раҫҫейре лайӑххисен шутне лекнӗ. «Инфометр» тытӑм интернет-сайтсен уҫҫӑнлӑхне хакланӑ та, пирӗн регионти лайӑххине пӗтӗмлетнӗ. Пирӗн республикӑн порталӗ ҫӗршывра пиллӗкмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Сайтсене 87 параметрпа хакланӑ. Чӑваш Енри портал экспертсемпе тӗрлӗ информаци шыракансене 89,2 процент тивӗҫтерет. Пӗлтӗрхинчен ку кӑтарту 4,6 процент лайӑхланнӑ. Регионсенчи порталсен уҫҫӑнлӑхӗ вӑтамран 48,37 процентпа танлашать.
«Открытые данные» портала Чӑваш Енре 2013 ҫулхи раштав уйӑхӗнче ӗҫлеттерсе янӑ. Унта кӗрсе куллен кирлӗ самай информаципе паллашма пулать, ҫав шутра пӗр-пӗр предприяти-организаци адресӗнчен пуҫласа инвестици проекчӗсем таранах пӗлме май пур.
Ҫул-йӗрпе пыракан урапасен хӑвӑртлӑхне виҫме тесе вырнаҫтарнӑ камерӑсене шанса пӗтерме ҫук. Касперский лабораторийӗ палӑртнӑ тӑрӑх, вӗсене усал шухӑшлисем, компьютер технологийӗсене ӑнланакансем ним мар пӑсма пултараҫҫӗ. Камерӑпа хуҫаланма тӗнче тетелне тухни кӑна кирлӗ иккен, тытӑм пароль тавраш ыйтмасть.
«Хаш-пӗр хулара хӑвӑртлӑха виҫмелли камерӑсем ҫул-йӗр ҫинчи хӑш-пӗр йӗре кӑна ӳкереҫҫӗ, ку функцие ним мар сӳнтерме пулать», — каласа кӑтартнӑ Касперский лабораторийӗн вируса хирӗҫ ӗҫлекен эксперчӗ Владимир Дащенко.
Киберпреступниксенчен сыхланмалли тытӑма Федерацин хӑрушсӑрлӑх службипе Раҫҫейӗн Перекет банкӗ 2018 ҫулта хатӗрлесе ҫитерме ӗмӗтленнине пӗлтернӗччӗ. Ку вӑл ахальтен мар — пӗлтӗр пирӗн ҫӗршывра хакерсем 43 пин преступлени тунӑ, 400 млрд тенкӗлӗх шар кӑтартнӑ.
Пирӗн ҫӗршывра ҫул-йӗр тӑрӑмӗпе паллаштаракан ҫӗнӗ ресурс хута янӑ. Хальлӗхе вӑл сӑнавлӑ меслетпе уҫӑлнӑ. Ҫитес уйӑхран вӑл йӗркеллӗн ӗҫлесе каймалла.
«Безопасные дороги» (чӑв. Хӑрушсӑр ҫулсем) http://безопасныедороги.рф/#1 информаци ресурне Раҫҫейӗн Ҫыхӑну комитечӗ хатӗрленӗ. Ведомствӑн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, портал тӗллевӗ — ҫул-йӗр ҫинчи инкекре вилекенсен шутне чакарасси.
Информаци ресурсӗнче федераци, регион тата муниципалитет тӗллевӗллӗ ҫул-йӗрпе ҫыхӑннӑ хыпар пухӑнса тӑрӗ. Уншӑн яваплисем — РФ Шалти ӗҫсен министерстви, Инкеклӗ ӗҫсен министерстви, Сывлӑх сыхлав министерстви, Раҫҫейӗн автодорӗ, «Автодор» патшалӑх компанийӗ тата ыттисем.
Порталта ҫул-йӗр ҫинче юсав ӗҫӗсем пыни, инкеклӗ лару-тӑру пирки, сывлӑх сыхлав учрежденийӗсемпе ҫӑлавҫӑсем ӑҫтарахра вырнаҫнине пӗлтерекен тата ытти хыпар-хӑнар пулассине пӗлтереҫҫӗ.
Ҫул-йӗр ҫинчи тӑрӑм ҫинчен ҫынсем хӑйсем те систерейӗҫ. Кун валли «Инициативы» (чӑв. Пуҫарусем) уйрӑм пӑхса хӑварнӑ.
Чӑваш халӑх сайчӗ паян хӑйӗн 11-мӗш ҫулне паллӑ тӑвать. Пире пулӑшакан кашни ҫынна — хыпарсем ярса паракансене, кӗнекесем сканерлама пулӑшакансене, укҫа-тенкӗ енчен пулӑшакансене, пирӗн ӗҫе хаклама пӗлекенсене тата ыттисене те — чун-чӗререн тав тӑватпӑр! Эсир пурри сайта аталантарма хӑват парать!
Иртнӗ ҫулхипе танлаштарсан кӑҫалхи ҫӗнӗлӗхсемпе паллаштарас килет. Чи пӗлтерӗшли — чӑваш чӗлхин икӗ чӗлхеллӗ корпусне уҫни, ӑна аталантарма тытӑнни. Унпа пирӗн самай вӑхӑт иртет, ҫавна май ытти ҫӗнӗлӗхсем сахалрах. Ҫавах та ҫук мар вӗсем: чӑвашла ҫӗнӗ укҫа конверчӗсене кӑларни; вырӑсла версинче хыпарсем тӑтӑш тухма пуҫлани; вырӑсла версине «Яндекс. Новости» (чӑв. Яндекс. Хыпар) хыпарлав системине кӗртни; сӑмахсарсен сайтне ҫӗнӗ словарьпе пуянлатни тата ытти те. Ҫуралнӑ кун тӗлне сайт сӑнне те кӑшт улӑштартӑмӑр — шрифтчӗ халь урӑхларах. Унсӑрӑн пуҫне кӑҫал эпир ҫавах та чӑваш халӑх тӗнӗпе ҫывӑхрах паллаштаракан «Пилсемпе кӗлӗсем» сайт уҫма палӑртнӑ. Гуманитари институчӗпе Чӑваш кӗнеке издательстви пӗрле кӑларнӑ кӗнекене сканерлама пуҫласа, ҫурри ытла тунӑ та. Ҫывӑх вӑхӑтра ӑна сайта кӗртме пуҫлӑпӑр.
-1.7 °C